به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام والمسلمین ملکی، استاد درس خارج این حوزه، در جمع طلاب مدرسه علمیه موسی‌بن‌جعفر(علیه‌السلام) ضمن نقد رویکردهای تشریفاتی در اجرای برنامه‌های تربیتی، اظهار کرد: گاه دیده می‌شود که درس اخلاق در مدارس صرفاً به‌صورت نمادین و برای گزارش به مرکز مدیریت برگزار می‌شود، درحالی‌که حقیقت اخلاق عملی، اساس تربیت دینی و طلبگی است و نه تشریفات.

وی افزود: هنگامی که مخاطب احساس خستگی یا بی‌حوصلگی دارد، چنین درس‌هایی اثر تربیتی نخواهند داشت، زیرا روح درس اخلاق مبتنی بر حضور قلب و نشاط درونی است.  

حجت‌الاسلام و‌المسلمین ضمن اشاره به پیشنهاد اجرای برنامه صبحگاهی اخلاقی در مدارس عنوان کرد: قرار است طرحی در حوزه علمیه خراسان به اجرا درآید که بر اساس آن، هر مدرسه پیش از آغاز درس‌ها، چند دقیقه‌ای به قرائت دعا، به‌ویژه دعای «اللهم بلّغ مولای صاحب‌الزمان» اختصاص دهد و پس از آن، یکی از طلاب به بیان یک حدیث اخلاقی و تطبیق آن با رفتار روزمره طلبگی بپردازد تا این روحیه معنوی در آغاز روز تثبیت شود.

اخلاق حقیقی در حوزه، فراتر از گزارش و تشکیلات است  

وی ضمن تأکید بر کارآمدی برنامه‌های ساده و منظم در آغاز روز، تصریح کرد: اساس کار اخلاق آن است که طلبه در عمل، نظم، احترام، و روحیه علمی را تمرین کند. گزارش‌نویسی و تشکیلات اداری جای اخلاق را نمی‌گیرد؛ بلکه همین رفتار روزمره و رعایت حقوق دیگران، محور تربیت طلبه است.

به گفته وی درس اخلاق اولین علمی است که در میان علوم حوزوی اثر عملی دارد و تنها با عمل، مؤثر می‌شود؛ نه با ظاهرسازی.

حجت‌الاسلام والمسلمین ملکی با یادآوری تجربه‌های مدیریتی خود در دهه هفتاد افزود: در آن زمان، حدود سیصد طلبه با یک برنامه کوتاه اخلاقی در آغاز صبح، به‌گونه‌ای خودمدیریت بودند که مدرسه با آرامش و نظم اداره می‌شد و بسیاری از آنان امروز از اساتید برجسته در حوزه‌های علمیه قم و مشهد هستند.

وی خاطرنشان کرد: این تجربه نشان می‌دهد که تربیت اخلاقی مقدم بر آموزش رسمی است و بدون آن، علم دین اثر عملی نخواهد داشت.  

طلبه متخلق، منشور رفتاری حوزه در برابر جامعه است  

استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان با اشاره به آسیب‌های بی‌توجهی به تربیت اخلاقی گفت: طلبه‌ای که اخلاق و آداب اجتماعی را نیاموخته، ممکن است با رفتار نادرست مردم را از دین دور کند، چنان‌که شهید مطهری در داستان‌های خود به این واقعیت اشاره کرده است.

به باور ملکی حجت‌الاسلام والمسلمین ملکی، اگر تربیت اخلاقی در سیر طلبگی محقق شود، طلبه در مواجهه با مردم، با سعه‌صدر و تعادل رفتار می‌کند و از تحجر و تندخویی به دور خواهد بود.  

وی با تأکید بر اینکه طلبگی فقط عبادت فردی نیست، افزود: آداب متعلمین در حوزه، فراتر از مستحبات فردی است؛ اخلاق اجتماعی، رعایت حق‌الناس، و به‌ویژه پرهیز از مزاحمت برای دیگری در مدرسه باید به فرهنگ تبدیل شود. اگر طلبه در مدرسه تمرین احترام به دیگران و حفظ آرامش جمع را بیاموزد، در اجتماع نیز به انسان سازنده و اثرگذار تبدیل خواهد شد.  

استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، با اشاره به آمادگی خود برای همکاری در اجرای طرح درس اخلاق صبحگاهی مدارس علمیه مشهد اظهار کرد: اگر این برنامه در مدارس تثبیت شود، نه تنها اخلاق به عنوان یک علم زنده و جاری در مسیر طلبگی احیا می‌شود، بلکه ثمره آن در رفتار اجتماعی طلاب و در سطح جامعه هویدا خواهد شد. 

وی در پایان خاطرنشان کرد: درس اخلاق مهم‌تر از صرف و منطق است؛ زیرا اگر اخلاق درست شود، دیگر علوم نیز خود را مؤثر نشان خواهند داد.