به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه علمیه خراسان، عصر حاضر، عصر تحول سریع فناوری‌های پیشرو است که نه‌تنها بر جنبه‌های صنعتی و اقتصادی بلکه بر عرصه‌های علمی، فرهنگی و حتی دینی بشر تأثیرات قابل توجهی داشته است. در این میان، مراکز علمی و دینی نظیر حوزه علمیه خراسان، با توجه به رسالت و نقشی که در تولید، ترویج و پالایش معرفت دینی دارند، مسئولیت سنگینی در مواجهه با این تحولات بر عهده دارند.

در گفت‌وگوی اختصاصی خبرنگار خبرگزاری حوزه با مهندس رضا ابراهیمی، معاون فناوری اطلاعات حوزه علمیه خراسان، این موضوع از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

با توجه به شتاب تحولات فناورانه، نقش فناوری در نهادهای دینی و حوزوی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟  

امروزه فناوری نه فقط به‌عنوان یک ابزار، بلکه به‌مثابه بستری تمدن‌ساز شناخته می‌شود که نقش تعیین‌کننده‌ای در فرهنگ، علم، اجتماع و حتی معرفت بشری ایفا می‌کند. حوزه‌های علمیه، به‌عنوان مراکز تولید و نشر معرفت دینی، نمی‌توانند نسبت به این تغییرات شتابان بی‌تفاوت بمانند. رسالت حوزه‌های علمیه اقتضا می‌کند که ضمن حفظ هویت اصیل حوزوی، از ظرفیت‌های فناوری برای تعمیق و توسعه معارف اسلامی استفاده شود.

در این میان، فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی چه جایگاهی دارند؟  

فناوری‌هایی مثل هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی در حال دگرگون‌سازی ساختارهای دانشی و اقتصادی بشر هستند. هوش مصنوعی قابلیت‌های فراوانی دارد؛ از تحلیل متون دینی گرفته تا پاسخ‌گویی هوشمند به مسائل شرعی و حتی مدل‌سازی نظام‌های فقهی و اصولی. از سوی دیگر، محاسبات کوانتومی که در ابتدای مسیر توسعه خود قرار دارد، می‌تواند افق‌های جدیدی را در حوزه پردازش اطلاعات، امنیت سایبری و فلسفه علم باز کند. وظیفه ما در حوزه علمیه این است که از این تحول‌ها با رویکردی نقادانه و حکیمانه بهره ببریم و در راستای توسعه بومی این فناوری‌ها مشارکت فعال داشته باشیم.

 آیا حوزه علمیه خراسان در این عرصه اقدامات خاصی انجام داده است؟  

بله، در معاونت فناوری اطلاعات حوزه علمیه خراسان با جدیت پروژه‌هایی طراحی و اجرا می‌شوند که از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین بهره‌مند هستند. برای مثال، نرم‌افزارهای هوشمند فقهی، سامانه‌های تحلیل متن، داده‌کاوی متون اسلامی، و همچنین همکاری‌های علمی با مراکز پژوهشی و دانشگاهی در زمینه‌هایی مانند محاسبات کوانتومی در دستور کار قرار گرفته‌اند. هدف ما این است که حوزه نه‌تنها در استفاده از فناوری پیشگام باشد، بلکه در شکل‌گیری اخلاق و فلسفه حاکم بر این فناوری‌ها نیز نقش‌آفرینی کند.

سخن پایانی شما برای طلاب و پژوهشگران حوزه چیست؟  

امروزه بیش از هر زمان نیاز به تلفیق علم و دین، معرفت و فناوری احساس می‌شود، طلاب و پژوهشگران باید با شناخت عمیق از مبانی دینی و آگاهی دقیق از تحولات فناورانه، در مرزهای نوین دانش حرکت کنند. حوزه علمیه باید محیطی برای تربیت اندیشمندانی باشد که پاسخ‌گوی نیازهای امروز و سازنده فردای بشر باشند. امیدواریم با تلاش اساتید و فضلای حوزه، این هدف بزرگ محقق شود.